Việt Nam, đất nước được thiên nhiên ưu ái ban tặng hệ sinh thái đa dạng có vô số loại thảo mộc quý giá, được chắt lọc, cô đọng thành những giọt tinh dầu thiên nhiên với các công dụng tuyệt vời trong việc chăm sóc sức khoẻ cho con người được toàn thế giới ưa chuộng. Hãy cùng Sanh Nhiên tìm hiểu về một số loại tinh dầu phổ biến nhất có nguồn gốc từ thảo mộc Việt Nam.

Sự khác nhau của tinh dầu thiên nhiên và tinh dầu nhân tạo

Về nguồn gốc tinh dầu

• Tinh dầu thiên nhiên: Được chiết xuất từ các bộ phận của thực vật như hoa, lá, vỏ, rễ,... thông qua quá trình chưng cất hoặc ép lạnh. Quá trình này giữ nguyên vẹn cấu trúc phân tử và các hợp chất quý giá vốn có trong thực vật, tạo nên tinh dầu nguyên chất với hương thơm tinh tế và đa dạng tác dụng trị liệu.
• Tinh dầu nhân tạo: Được tổng hợp trong phòng thí nghiệm từ các hợp chất hóa học. Mặc dù có thể mô phỏng mùi hương của tinh dầu thiên nhiên một cách gần gũi, tinh dầu nhân tạo hoàn toàn không chứa các thành phần có lợi cho sức khỏe như tinh dầu thiên nhiên.

Về đặc tính tinh dầu

Đặc tính	Tinh dầu thiên nhiên	Tinh dầu nhân tạo
Nguồn gốc	Chiết xuất từ hoa, lá, rễ, vỏ cây,... của các loại thực vật qua phương pháp chưng cất, ép lạnh, bảo toàn các hợp chất tự nhiên.	Tổng hợp trong phòng thí nghiệm từ các hợp chất hóa học. Ví dụ: Benzyl acetate (mùi hoa nhài); Citral (mùi cam chanh); Linalool (mùi hoa oải hương);...
Mùi hương	Nhẹ nhàng, tinh tế, thay đổi theo thời gian.	Nồng, gắt, thường giống tự nhiên nhưng thiếu chiều sâu, ổn định không biến đổi.
Công dụng	Hỗ trợ sức khỏe: hô hấp, tiêu hóa, da liễu, tinh thần,... Làm đẹp: dưỡng da, chống lão hóa, trị mụn, kích thích mọc tóc,...	Ít tác dụng trị liệu & chăm sóc sức khoẻ, chủ yếu tạo mùi hương ổn định, khử mùi.
Tốc độ bay hơi	Bay hơi chậm do có nhiều hợp chất phức tạp khác nhau & liên kết phân tử chặt chẽ hơn.	Bay hơi nhanh do cấu trúc thành phần đơn giản hơn.
Độ hoà tan	Hoà tan trong dầu, không hoà tan trong nước.	Hoà tan trong cả nước & dầu.
Mức độ an toàn	An toàn khi được sử dụng đúng cách: pha loãng vào dầu nền trước khi sử dụng trực tiếp lên da; pha vào nước khi sử dụng máy xông tinh dầu,...	Một số hợp chất hoá học có thể gây kích ứng da, chủ yếu sử dụng để tạo mùi hương trong không khí.
Giá thành	Cao hơn do sử dụng nguyên liệu tươi và sản xuất phức tạp.	Rẻ hơn do quá trình sản xuất đơn giản, tiết kiệm thời gian.

Các loại tinh dầu thiên nhiên từ thảo mộc Việt Nam phổ biến

Quế (Cinnamon)

Tinh dầu quế, với hương thơm nồng ấm, là một trong những loại tinh dầu phổ biến nhất.

1. Đặc điểm: Chiết xuất từ vỏ cây quế, được trồng nhiều ở miền Bắc Việt Nam.
2. Thành phần: Eugenol, Linalool, Cinnamaldehyde,... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, chống oxy hóa.
3. Công dụng:

• Sức khỏe: Hỗ trợ tiêu hóa, giảm đau nhức, trị cảm cúm, tăng cường hệ miễn dịch.
• Sắc đẹp: Dưỡng da mịn màng, chống lão hóa, kích thích mọc tóc.
• Tinh thần: Giảm căng thẳng, lo âu, tăng cường sự tập trung.

Khuynh Diệp (Eucalyptus)

Tinh dầu khuynh diệp, với mùi hương the mát, thanh tao, là "thần dược" cho hệ hô hấp.

1. Đặc điểm: Chiết xuất từ lá cây khuynh diệp, được trồng nhiều ở các tỉnh miền Nam Việt Nam.
2. Thành phần: Cineole, Eucalyptol, Alpha-pinene,... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, long đờm, giảm đau.
3. Công dụng:

• Sức khỏe: Hỗ trợ điều trị ho, sổ mũi, viêm họng, viêm xoang, giảm đau nhức cơ bắp & khớp.
• Sắc đẹp: Dưỡng da, trị mụn, làm sạch da.
• Tinh thần: Giảm căng thẳng, lo âu, tăng cường sự tập trung.

Bạc Hà (Peppermint)

Tinh dầu bạc hà, với hương thơm the mát, sảng khoái, là một trong những loại tinh dầu được ưa chuộng nhất.

1. Đặc điểm: Chiết xuất từ lá cây bạc hà, được trồng phổ biến trên khắp cả nước.
2. Thành phần: Menthol, Eucalyptol, Carvone,... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, giảm ngứa, làm mát da.
3. Công dụng:

• Sức khỏe: Hỗ trợ tiêu hóa, giảm buồn nôn, say tàu xe, giảm đau nhức đầu, trị ho, sổ mũi, viêm họng.
• Sắc đẹp: Dưỡng da, se khít lỗ chân lông, trị mụn, giảm quầng thâm.
• Tinh thần: Giảm căng thẳng, lo âu, tăng cường sự tập trung, tỉnh táo.

Sả Java (Citronella)

Tinh dầu sả Java, với hương thơm the mát, thanh tao, là loại tinh dầu phổ biến.

1. Đặc điểm: Chiết xuất từ cây sả Java, trồng nhiều ở Đông Nam Á, đặc biệt Việt Nam.
2. Thành phần: Citral, Geraniol, Linalool, Myrcene,... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, khử trùng.
3. Công dụng:

• Sức khỏe: Hỗ trợ điều trị cảm cúm, ho, sổ mũi; giảm đau nhức; hỗ trợ tiêu hóa; khử trùng, đuổi muỗi.
• Sắc đẹp: Dưỡng da, làm sạch da, se khít lỗ chân lông; chống lão hóa, giảm nếp nhăn; kích thích mọc tóc.
• Tinh thần: Giảm căng thẳng, lo âu; tăng cường sự tập trung.

Tràm Gió (Cajuput)

Tinh dầu tràm gió, với hương thơm nồng ấm, đặc trưng, là loại tinh dầu phổ biến và được ưa chuộng tại Việt Nam.

1. Đặc điểm: Chiết xuất từ lá và cành cây tràm gió, mọc nhiều ở các tỉnh miền Nam Việt Nam.
2. Thành phần: Cineole, Eucalyptol, Alpha-terpineol,... có tác dụng sát khuẩn, kháng viêm, giảm đau, làm ấm cơ thể.
3. Công dụng:

• Sức khỏe: Hỗ trợ điều trị ho, sổ mũi, cảm cúm, viêm họng; giảm đau nhức cơ bắp, khớp; làm ấm cơ thể; sát khuẩn vết thương; trị côn trùng.
• Sắc đẹp: Dưỡng da, trị mụn, làm sạch da; kích thích mọc tóc.
• Tinh thần: Giảm căng thẳng, lo âu, giúp ngủ ngon.

Màng Tang (Litsea)

Tinh dầu màng tang, với hương thơm gần giống với sả pha chút cay nồng ấm, là loại tinh dầu độc đáo và mang lại nhiều lợi ích.

1. Đặc điểm: Chiết xuất từ quả và lá cây màng tang, mọc nhiều ở Đông Nam Á. Tại Việt Nam cây chủ yếu phân bố ở các  tỉnh miền núi phía Bắc như Lai Châu, Yên Bái, Lào Cai, Tuyên Quang, Hà Giang…
2. Thành phần: Limonene, Linalool, Methyl chavicol,... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, giảm co thắt, hỗ trợ tiêu hóa.
3. Công dụng: 

• Sức khỏe: Hỗ trợ tiêu hóa, giảm buồn nôn, đầy hơi, khó tiêu; giảm đau nhức cơ bắp, khớp; hỗ trợ điều trị cảm cúm, ho, sổ mũi; giảm viêm họng.
• Sắc đẹp: Dưỡng da, se khít lỗ chân lông, trị mụn, làm sáng da; kích thích mọc tóc, trị gàu.
• Tinh thần: Giảm căng thẳng, lo âu, giúp thư giãn, an thần.

Ngọc Lan Tây (Ylang Ylang)

Tinh dầu ngọc lan tây có hương thơm nồng nàn, ngọt ngào và quyến rũ, thường được ví như sự kết hợp giữa hoa huệ, hoa lan và hoa nhài.

1. Đặc điểm: Chiết xuất từ hoa của cây ngọc lan tây (Cananga odorata), có nguồn gốc từ Đông Nam Á. Tại Việt Nam chủ yếu được tìm thấy nhiều nhất ở khu vực Hà Nội.
2. Thành phần: Linalool, geraniol, benzyl acetate, methyl chavicol,... có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, giảm co thắt, hỗ trợ tiêu hóa.
3. Công dụng: 

• Sức khỏe: hỗ trợ cảm cúm, ho, sổ mũi, đau nhức cơ bắp, khớp, tốt cho hệ tiêu hóa, giảm căng thẳng, lo âu, tăng cường hệ miễn dịch.
• Sắc đẹp: dưỡng da, trị mụn, làm sáng da, kích thích mọc tóc.
• Tinh thần: tăng cường sự tập trung, trí nhớ, sáng tạo.

Ứng dụng của tinh dầu thiên nhiên trong sản xuất xà phòng thủ công

Tăng cường dưỡng chất cho da

Tinh dầu chứa nhiều dưỡng chất, vitamin, khoáng chất có lợi cho da như vitamin E, vitamin A, axit béo,... giúp nuôi dưỡng da từ sâu bên trong, làm mềm mịn da, cải thiện độ đàn hồi da.

Tinh dầu cũng có thể giúp trị mụn, giảm viêm, se khít lỗ chân lông như tinh dầu nghệ, tinh dầu hoa cúc, tinh dầu oải hương,...

Tạo mùi hương độc đáo

Mỗi loại tinh dầu mang một mùi hương riêng biệt, từ nhẹ nhàng, tinh tế đến nồng nàn, quyến rũ. Mùi hương của tinh dầu giúp thư giãn, giảm stress, tạo cảm giác dễ chịu khi sử dụng.

Khử trùng, kháng khuẩn

Một số loại tinh dầu có tác dụng khử trùng, kháng khuẩn hiệu quả như tinh dầu bạc hà, tinh dầu khuynh diệp, tinh dầu sả,... giúp xà phòng thủ công có khả năng làm sạch da hiệu quả hơn.

Bảo quản xà phòng

Tinh dầu có tác dụng chống oxy hóa, giúp bảo quản xà phòng thủ công được lâu hơn.

Với những ưu điểm nổi bật về nguồn nguyên liệu, chất lượng, giá thành và tiềm năng phát triển, tinh dầu thiên nhiên có nguồn gốc từ thảo mộc Việt Nam đã và đang được sử dụng rộng rãi trên thị trường quốc tế. Việc sử dụng tinh dầu không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe và sắc đẹp mà còn góp phần bảo vệ môi trường và góp phần phát triển kinh tế bền vững.

Xem thêm

• Xà Phòng Thủ Công: Bí Quyết Cho Làn Da Rạng Rỡ
• Những Mùi Hương Tự Nhiên Của Việt Nam

• Sự Thật Về Khả Năng Hấp Thụ Dưỡng Chất Qua Da